ابتدا ۱۰۰ میلی گرم نشاسته هیدروکسی پروپیله در یک فلاسک حجمی ۵۰ میلی لیتری وزن شد و اسید سولفوریک رقیق (۲۵ میلی لیتر، ۱ مولار) به آن اضافه گردید. مخلوط حاصله در حمام آب جوش قرار گرفت تا نشاسته آن حل شود و سپس سرد گردید و به وسیله آب مقطر به حجم رسانیده شد. یک میلی لیتر از محلول بدست آمده به فلاسک حجمی ۲۵ میلی لیتری درب دار منتقل شد. سپس فلاسک در آب سرد قرار گرفت و ۸ میلی لیتر اسید سولفوریک غلیظ قطره قطره به آن اضافه گردید، در حالی که محلول همزده می شد. سپس فلاسک ها دقیقاً ۳ دقیقه در حمام آب جوش قرار گرفتند و پس از آن به یخچال منتقل شدند تا کاملاً سرد شوند. سپس ۶/۰ میلی لیتر معرف نینهیدرین (۳ درصد نینهیدرین در ۵ درصد سدیم بی سولفیت) به آرامی به فلاسک ها اضافه و همزده شدند و سپس فلاسک ها به مدت ۱۰۰ دقیقه در حمام آب ۲۵ درجه سانتیگراد قرار گرفتند. در مرحله بعد محلول ها به وسیله اسید سولفوریک غلیظ به حجم رسانیده شده و بدون اینکه همزده شوند، چند بار سر و ته شدند. آنگاه پس از ۵ دقیقه جذب محلول ها در طول موج ۵۹۰ نانومتر اندازه گیری شد و از نشاسته طبیعی گندم به عنوان شاهد آزمون استفاده گردید. از محلول پروپیلن گلیکول در محدوده ۵۰-۱۰ میکروگرم بر میلی لیتر جهت تهیه نمودار استاندارد استفاده شد. از فاکتور ۷۷۶۳/۰ برای تبدیل وزن پروپیلن گلیکول به عامل هیدروکسی پروپیل استفاده گردید. درصد عامل هیدروکسی پروپیل از رابطه ذیل بدست آمد (جانسون، ۱۹۶۹):
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
۳-۱
HP = میزان استخلاف هیدروکسی پروپیل
C= میزان پروپیلن گلیکول در محلول نمونه بدست آمده از نمودار استاندارد (میکروگرم)
W= وزن نمونه (میلی گرم)
۳-۵٫ تعیین درجه جایگزینی فسفر در نشاسته فسفریله شده
میزان فسفر موجود در نشاسته فسفریله با بهره گرفتن از روش رنگ سنجی، در نتیجه ی واکنش با آمونیوم مولیبدات مطابق با روش جکسون (۱۹۶۷) تعیین شد. در ابتدا ۱ گرم از نمونه های نشاسته با ۱۵ میلی لیتر از مخلوط سه اسیدِ نیتریک اسید، پرکلریک اسید و سولفوریک اسید (با نسبت های به ترتیب از چپ به راست ۱۰:۴:۱) هضم شدند. بعد از شفاف شدن رنگ، نمونه ها به یک فلاسک ۵۰ میلی لیتری استاندارد منتقل شدند و با ۱۰ میلی لیتر آب مقطر رقیق گردیدند. سپس ۵ میلی لیتر معرف آمونیوم مولیبدات به فلاسک ها اضافه گردید و با آب مقطر به حجم رسانیده شد. نمونه شاهد نیز با بهره گرفتن از ۵ میلی لیتر معرف آمونیوم مولیبدات تهیه گردید. جذب نمونه ها در ۴۹۰ نانومتر با بهره گرفتن از اسپکتروفتومتر تعیین شد. منحنی استاندارد با بهره گرفتن از جذب رقت های مختلف پتاسیم دی هیدروژن ارتوفسفات تهیه شد. در نهایت میزان درجه جایگزینی فسفر با بهره گرفتن از معادله ذیل تعیین گردید:
۳-۲
که DS درجه جایگزینی، P درصد محتوای فسفر (بر اساس وزن خشک) نشاسته فسفریله شده می باشد.
۳-۶٫ مقدار رطوبت انواع نشاسته ها
برای تعیین میزان رطوبت نمونه های نشاسته از دستگاه آون استفاده شد و نمونه ها در دمای°C 105 به وزن ثابت رسیدند و از طریق این وزن ثابت، میزان رطوبت محاسبه گردید (AOAC).
۳-۳
که در آن MC[40] (محتوای رطوبت) بر حسب درصد، A وزن اولیه نمونه ها قبل از خشک شدن و B وزن نمونه ها پس از خشک شدن و رسیدن به وزن ثابت می باشد.
۳-۷٫ طیف سنجی FT-IR
طیف مادون قرمز نمونه های نشاسته طبیعی و اصلاح شده گندم با بهره گرفتن از دستگاه طیف سنج FT-IR (Shimadzu ۸۴۰۰S, Japan) انجام شد. در ابتدا هر یک از نمونه ها با پودر بروماید پتاسیم به خوبی مخلوط شدند و به صورت یک قرص پرس شده جهت قرارگیری در دستگاه در آمدند. طیف های مادون قرمز نمونه ها بر مبنای میزان عبور طیف و با وضوح ۹۳/۱ بر سانتیمتر در محدودهی طول موجی ۴۰۰ تا ۴۰۰۰ معکوس سانتیمتر ثبت گردیدند.
۳-۸٫ روش افتراق سنجی اشعه ایکس (XRD[41])
نمونه های نشاسته طبیعی و اصلاح شده گندم در یک دستگاه افتراق سنج اشعه ایکس (D8 Advance Bruker system) در ولتاژ kV 35 و آمپراژmA 30 مورد بررسی قرار گرفتند. افتراق های ثبت شده بین زاویه ۲ تتای ۴ تا ۷۰ درجه، با گام ۰۴/۰ درجه بود. درصد کریستالی بودن هر یک از نمونه های نشاسته با بهره گرفتن از معادله ۳-۴ تعیین شد.
۳-۴
که Ac و Aa به ترتیب مساحت ناحیه کریستالی و آمورف بدست آمده بر اساس افتراق سنجی اشعه ایکس نمونه ها می باشد.
۳-۹٫ اندازه گیری قدرت تورم
برای اندازه گیری قدرت تورم نمونه های نشاسته در آب از روش ماندالا و بایاس (۲۰۰۴) استفاده شد. ابتدا سوسپانسیون های ۲ درصدی از هر نشاسته در بشر های ۵۰ میلی لیتری تهیه شدند. سپس برای جلوگیری از تبخیر احتمالی حین حرارت دهی، درِ بشر های مذکور به وسیله ورقه های آلومنیوم پوشانده شده و سوسپانسیون های ذکر شده در دماهای ۵۰، ۶۰، ۷۰، ۸۰ و ۹۰ درجه سانتیگراد به مدت ۳۰ دقیقه در حمام آب، حرارت داده شدند. سپس نمونه های حرارت دیده با سرعت ۳۰۰۰ دور در دقیقه برای مدت ۱۵ دقیقه سانتریفیوژ شدند. سپس بخش رسوب داده شده از قسمت محلول جدا شد و وزن گردید. فاکتور قدرت تورم نشاسته ها از تقسیم وزن نمونه های متورم شده بر وزن خشک آن ها تعیین شد. پس از جمع آوری داده های قدرت تورم با دو تکرار، میزان وابستگی به دما با بهره گرفتن از معادله آرینیوس-ایرینگ (معادله ۳-۵) تعیین شد:
۳-۵
که در آن SP و SPr به ترتیب قدرت تورم و قدرت تورم مرجع (درصد)، Ea انرژی فعالسازی (kJ/mol)، R ثابت جهانی گازها (kJ/mol K)، T دما (K) و Tr دمای مرجع (oC 50) می باشد.
۳-۱۰٫ اندازه گیری میزان حلالیت
حلالیت نمونه های نشاسته بر اساس روش اسکوچ (۱۹۶۴) تعیین شد. ابتدا سوسپانسیون های ۲ درصد تهیه شده از هر نشاسته مطابق با روشی که در قسمت قدرت تورم ذکر شد، در حمام آب در دماهای ۵۰ تا ۹۰ درجه سانتیگراد برای مدت ۳۰ دقیقه حرارت داده شدند. بعد از سانتریفیوژ نمونه ها در ۳۰۰۰ دور در دقیقه برای مدت ۱۵ دقیقه، مایع رویی در دمای ۱۲۰ درجه سانتی گراد به مدت ۲ ساعت خشک شد و باقیمانده وزن گردید. درصد حلالیت از روی نسبت وزن مایع رویی خشک شده و وزن خشک نشاسته اولیه تعیین شد. در ادامه نحوه تابعیت پارامتر حلالیت انواع نشاسته ها در طی فرایند حرارتی در دماهای انتخابی با بهره گرفتن از معادله آرینیوس- ایرینگ (معادله ۳-۵) مورد بررسی قرار گرفت.
۳-۱۱٫ اندازه گیری شفافیت خمیر
شفافیت خمیر بدست آمده از نشاسته های طبیعی و اصلاح شده بر اساس روش ردی و سیب (۱۹۹۹) تعیین شد. ابتدا ۰۵/۰ گرم از هر نشاسته در ۵ میلی لیتر آب مقطر سوسپانسیون شده و در یک لوله آزمایش درب دار ریخته شد و در حمام آب ۹۵ درجه سانتی گراد به مدت ۳۰ دقیقه قرار گرفت به طوری که هر ۵ دقیقه چند بار همزده شد. بعد از سرد شدن، شفافیت نشاسته ها با بهره گرفتن از دستگاه اسپکترفوتومتر در طول موج ۶۵۰ نانومتر در برابر نمونه شاهد آب اندازه گیری شد.
۳-۱۲٫ تعیین اجزای نشاسته ها بر اساس قابلیت هضم
قابلیت هضم نشاسته های طبیعی و اصلاح شده گندم به صورت سیستم درون شیشه ای و بر اساس روش انگلیست و همکاران (۱۹۹۲) انجام شد. بطور خلاصه، یک محلول پانکراتیکی (۱ به ۱۲ وزنی/وزنی، پانکراتین به آب مقطر) تهیه شد و به مدت ۱۰ دقیقه با دور g × ۱۵۰۰ سانتریفیوژ گردید. دقیقاً ۲/۰ میلی لیتر از آنزیم آمیلوگلوکوزیداز به ۱۰ میلی لیتر از مایع رویی جدا شده اضافه گردیده و حجم نهایی محلول به ۱۲ میلی لیتر رسانیده شد. ۳۰ میلی گرم از نمونه های نشاسته و ۷۵/۰ میلی لیتر از بافر استات سدیم (pH، ۲/۵) به میکروتیوب های ۲ میلی لیتری منتقل شدند و سپس در اینکوباتور شیکردار و در دمای ۳۷ درجه سانتیگراد به مدت ۱۰ دقیقه همزده شدند. دقیقاً ۷۵/۰ میلی لیتر از محلول تهیه شده آمیلوگلوکوزیداز به هر میکروتیوب اضافه شد و سپس میکروتیوب ها دوباره به مدت ۲۰ دقیقه در دمای ۳۷ درجه سانتیگراد بهمزده شدند. پس از این مدت و برای جلوگیری از واکنش آنزیمی بیشتر، میکروتیوب ها از اینکوباتور خارج شدند و به مدت ۱۰ دقیقه در آب جوش ۱۰۰ درجه سانتیگراد قرار داده شدند. در نهایت، میزان غلظت گلوکز رهایش یافته با بهره گرفتن از روش ۳،۵- دی نیتروسالسیلیک اسید اندازه گیری شد. سپس مقادیر نشاسته با قابلیت هضم سریع (RDS)، نشاسته با قابلیت هضم آهسته (SDS) و نشاسته مقاوم (RS) بر پایه میزان هضم نشاسته ها با بهره گرفتن از معادله ذیل محاسبه گردید:
۳-۶
که %SH درصد هیدرولیز نشاسته، Si مقدار نشاسته اولیه و GR میزان گلوکز رهایش یافته بود. ضریب تبدیل ۹/۰ در محاسبه به دلیل تفاوت وزن مولکولی گلوکز منومری و مولکولی مورد استفاده قرار گرفت (۱۶۲/۱۸۰ = ۰٫۹) (دارتوئیس و همکاران، ۲۰۱۰).
۳-۱۳٫ تخمین اندیس قند خون[۴۲] (GI)
معادله غیر خطی بدست آمده توسط گونی و همکاران (۱۹۹۷)، برای بیان کینتیک هیدرولیز نشاسته مورد استفاده قرار گرفت.
۳-۷
که C مربوط است به میزان درصد هیدرولیز نشاسته در زمان t و C∞ غلظت تعادلی هیدرولیز نشاسته پس از ۱۸۰ دقیقه واکنش هیدرولیز آنزیمی و همچنین k و t ثابت کنتیک واکنش و زمان هیدرولیز (دقیقه) می باشند. پارامتر های C∞ و k برای هر نمونه نشاسته بر اساس نمودار هیدرولیز بدست آمده در طی زمان ۰ تا ۱۸۰ دقیقه هیدرولیز آنزیمی بدست آمد. مساحت زیر نمودار هیدرولیز آنزیمی بدست آمده (AUC) با بهره گرفتن از معادله ذیل محاسبه گردید:
۳-۸
که tf زمان نهایی (بعد از ۱۸۰ دقیقه) و t0 زمان اولیه (دقیقه ۰) پس از شروع هیدرولیز آنزیمی می باشند. بر این اساس، اندیس هیدرولیز[۴۳] (HI) با تقسیم AUC هر نمونه نشاسته بر AUC مربوط به نان سفید به عنوان مرجع تعیین گردید. در گام آخر، اندیس قند خون (GI) بر اساس معادله ذیل تخمین زده شد (گونی و همکاران، ۱۹۹۷):
۳-۹
۳-۱۴٫ جمع آوری بزاق
بزاق مورد استفاده در آزمایش ها به صورت تازه و قبل از هر آزمون بر اساس روش سانز و لویتن (۲۰۰۶) از یک اهداکننده سالم جمع آوری گردید. ابتدا جهت حذف ذرات موجود در دهان اهداکننده از او خواسته شد سه بار دهان خود را آب کشی کند. سپس جهت تحریک ترشح بزاق از او خواسته شد که یک صفحه نایلونی تمیز (با ابعاد حدود ۵×۵ سانتیمتر مربع) را چند بار بجود و بعد بزاق ترشح شده و جمع شده در دهانش را به درون یک بشر تمیز بریزد. بزاق ها در دمای اتاق نگهداری شدند تا در همان روز مورد استفاده قرار بگیرند.
۳-۱۵٫ مدل های هضم دهانی و معدوی-رودوی درون شیشه ای
برای شبیه سازی مدل هضم دهانی، نمونه های پخته شده ی نشاسته های طبیعی و اصلاح شده گندم که در دو حجم (۵/۷ و ۱۵ میلی لیتر) و دو غلظت (۸ و ۱۲ درصد) تهیه شده بودند درون یک بشر ۵۰ میلی لیتری قرار گرفتند. سپس ۲ میلی لیتر از بزاق تازه ی جمع آوری شده بر روی هر نمونه ریخته شد و به وسیله یک میله شیشه ای با سرعت یک سیکل بر ثانیه و به مدت ۵ ثانیه همزده شد. مخلوط های نشاسته-بزاق تهیه شده جهت بررسی مرحله هضم معده ای-روده ای سریعاً وارد یک سیستم مدل دو مرحله ای هضم (به ترتیب معده ای و روده ای) شدند. شیره معده (SGF[44]) و روده (SIF[45]) شبیه سازی شده مورد استفاده بر اساس روش بیان شده توسط موسسه تحقیقات دارویی آمریکا که در تحقیق دارتوئیس و همکاران (۲۰۱۰) آورده شده بود تهیه شدند. مخلوط های نشاسته-بزاق تهیه شده در مرحله اول درون لوله های فالکون ۳۰ میلی لیتری ریخته شدند و سپس بر روی یک دستگاه همزن غلطکی که با سرعت ۶۰ دور در دقیقه در حال چرخش بود و درون یک اینکوباتور با دمای ۳۷ درجه سانتیگراد قرار داشت جاسازی گردیدند. نمونه های نشاسته ها برای ۴۰ دقیقه در ۲/۱ میلی لیتر از شیره معده شبیه سازی شده (SGF) شامل آنزیم پپسین (۷۶۵/۱ به ۱۰۰، وزنی/وزنی بر حسب وزن خشک، آنزیم پپسین به نشاسته) و در pH، ۰۵/۰±۲/۱ هضم گردیدند. pH مخلوط حاصله به طور مرتب هر ۵ دقیقه یکبار چک می شد تا در محدوده ذکر شده باشد. پس از مرحله هضم معده ای، pH مخلوط به وسیله سود ۱ مولار به ۸/۶ رسانیده شد تا از اثر بیشتر آنزیم پپسین جلوگیری شود.